Badanie zatytułowane „The significance of old forest loss for bat fauna in Finland” miało na celu zrozumienie, jak różnorodność i aktywność nietoperzy w strefie borealnej jest zależna od zmian w użytkowaniu gruntów, w tym szczególnie od zanikania starych lasów. Stare lasy odgrywają kluczową rolę jako siedliska dla wielu gatunków nietoperzy, dostarczając im kryjówek i zasobów pokarmowych. Utrata takich lasów może mieć istotny wpływ na populacje nietoperzy, zwłaszcza tych, które preferują zacienione i gęsto zalesione środowiska.
Reakcje nietoperzy na zmiany siedlisk
Badacze założyli, że różne gatunki nietoperzy będą w odmienny sposób reagować na zmiany siedlisk. Nietoperze przystosowane do otwartych przestrzeni, takie jak mroczek pozłocisty (Eptesicus nilssonii) i karlik większy (Pipistrellus nathusii), rzeczywiście wykazały wyższą tolerancję wobec zmian środowiskowych i były częściej rejestrowane na terenach podmiejskich oraz w otwartych krajobrazach rolniczych.
Z kolei gatunki wrażliwe na światło, w szczególności przedstawiciele rodzaju nocek (Myotis), jak nocek rudy (Myotis daubentonii) i nocek wąsatek (Myotis mystacinus), wykazywały silną preferencję dla siedlisk leśnych, a ich aktywność była znacząco niższa w obszarach zurbanizowanych. Nietoperze te preferują ciemne i zwarte obszary leśne, gdzie intensywność światła jest niska, a warunki są bardziej sprzyjające dla ich nocnej aktywności łowieckiej.
Gatunki preferujące tereny leśne, takie jak gacek brunatny (Plecotus auritus), również wykazywały negatywną korelację z terenami miejskimi i podmiejskimi. W przeciwieństwie do tego, nietoperze z rodzaju karlik (Pipistrellus) lepiej adaptowały się do siedlisk zmienionych przez człowieka, co potwierdza wcześniejsze badania (Jung i Threlfall, 2018).
Znaczenie bliskości zbiorników wodnych
Bliskość zbiorników wodnych okazała się jednym z najważniejszych czynników wpływających na aktywność nietoperzy, co było zgodne z postawioną hipotezą. Nocek rudy (Myotis daubentonii), gatunek specjalizujący się w polowaniu nad wodą, wykazywał znacząco wyższą aktywność w pobliżu rzek, jezior i stawów. W przypadku karlika większego (Pipistrellus nathusii), choć nie jest to gatunek ściśle związany z wodą, również odnotowano wzrost aktywności w pobliżu akwenów, co można tłumaczyć większą dostępnością owadów w tych miejscach.
Rola drzew liściastych
Wyniki badania potwierdziły, że obecność drzew liściastych w krajobrazie jest istotnym czynnikiem sprzyjającym różnorodności nietoperzy. Gatunki takie jak nocek Brandta (Myotis brandtii) i nocek wąsatek (Myotis mystacinus) preferowały lasy mieszane i liściaste, gdzie znajdowały odpowiednie kryjówki oraz miejsca do rozrodu. W obszarach, gdzie dominowały drzewa iglaste, różnorodność gatunków nietoperzy była wyraźnie niższa. Wynika to z faktu, że drzewa liściaste oferują więcej naturalnych dziupli oraz większą różnorodność owadów, które stanowią podstawowe źródło pożywienia nietoperzy.
Podsumowanie wyników
Badanie wykazało, że różnorodność nietoperzy w południowej Finlandii jest silnie uzależniona od dostępności starych lasów oraz zbiorników wodnych. Gatunki preferujące ciemne i zalesione siedliska były bardziej wrażliwe na zmiany środowiskowe, a ich liczebność i aktywność spadały w bardziej zurbanizowanych obszarach. W przeciwieństwie do nich gatunki przystosowane do życia w otwartych przestrzeniach lepiej radziły sobie na terenach zmienionych przez człowieka.
Wyniki badania dostarczają cennych informacji, które mogą być wykorzystane w planowaniu przestrzennym oraz ochronie środowiska. Podkreślają znaczenie zachowania starych lasów i terenów wodnych jako kluczowych elementów sprzyjających zachowaniu różnorodności nietoperzy w strefie borealnej. Dodatkowo wskazują na konieczność uwzględniania nietoperzy w strategiach zarządzania terenami miejskimi i podmiejskimi.
Źródło: Springer
