Wpływ strategii żerowania na akumulację rtęci w futrze nietoperzy w rezerwacie Darwin w północno-zachodniej Rosji

Publikacja pt.” Mercury in Fur of Bats in Middle Taiga of the European Part of Russia at Low Anthropogenic Exposure” dotyczy badania zawartości rtęci w futrze owadożernych nietoperzy występujących w warunkach ograniczonej działalności człowieka, na obszarze rezerwatu przyrody Darwin w północno-zachodniej Rosji. Autorzy analizowali poziomy rtęci w pięciu gatunkach nietoperzy, próbując wyjaśnić wpływ takich czynników, jak wiek, dieta, strategia żerowania i środowisko naturalne na akumulację tego metalu.

Rezerwat Darwin obejmuje ponad 112 tysięcy hektarów, z czego większość stanowi teren lądowy o równinnym charakterze, poprzecinany rzekami i bagnami. Jego lokalizacja na północnym brzegu Zbiornika Rybińskiego zapewnia minimalne oddziaływanie przemysłowe, co czyni go doskonałym miejscem do badania wpływu rtęci w warunkach naturalnych, bez silnych źródeł antropogenicznych.

Badaniem objęto 175 osobników pięciu gatunków: nocka wodnego (Myotis daubentonii), nocka łowieckiego (Myotis dasycneme), mroczka posrebrzanego (Vespertilio murinus), karlika większego (Pipistrellus nathusii) i borowca wielkiego (Nyctalus noctula). Próbki futra pobierano w latach 2021–2022, uwzględniając zarówno młode, jak i dorosłe nietoperze. Analizy wykazały różnice w poziomie rtęci między gatunkami.

Najmniej rtęci stwierdzono u nocka wodnego i nocka łowieckiego, gdzie średnie stężenia wynosiły odpowiednio 3,294 μg/g i 3,909 μg/g. Najwyższe wartości zaobserwowano u borowca wielkiego (8,408 μg/g) i karlika większego (8,366 μg/g). Dorosłe osobniki miały od 1,5 do 3 razy wyższe stężenia rtęci niż młode, co wynika z dłuższego czasu kumulacji metalu w organizmie.

Wyniki pokazały, że kluczowym czynnikiem wpływającym na poziom rtęci była strategia żerowania. Gatunki polujące nad wodą, gdzie występują owady związane z ekosystemami wodnymi, miały wyższe poziomy rtęci. Nie zaobserwowano istotnych różnic w stężeniu rtęci między samcami a samicami ani związku między poziomem rtęci a wielkością ciała czy masą nietoperzy.

18% badanych nietoperzy miało stężenia rtęci powyżej 10 μg/g, co oznacza przekroczenie progu neurotoksyczności. Najwyższe ryzyko dotyczyło borowca wielkiego i mroczka posrebrzanego. W rzadkich przypadkach zaobserwowano stężenia przekraczające 30 μg/g, co może powodować uszkodzenia DNA oraz problemy reprodukcyjne.

Badania podkreślają, że nietoperze mogą pełnić rolę bioindykatorów zanieczyszczenia środowiska rtęcią. Wskazano również potrzebę dalszego monitorowania poziomów tego metalu w ekosystemach wodnych i lądowych, aby ograniczyć jego negatywny wpływ na populacje zwierząt dzikich.

Mercury in Fur of Bats in Middle Taiga of the European Part of Russia at Low Anthropogenic Exposure

Autorzy: Elena Ivanova, Liubov Eltsova, Oleg Shapkin, Yuri Udodenko, Olga Rumiantseva, Yana Pevcova, Alex Viskontene, Viktor Komov
Czasopismo: Toxics, tom 12, nr 12, str. 863
Data publikacji: 28 listopada 2024
Link do publikacji: https://doi.org/10.3390/toxics12120863

Author: Jolanta WęgielLeśnik, chiropterolog, członek Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Nietoperzy, pracownik Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Od 1997 roku redaktorka strony nietoperze.pl.