W renomowanym czasopiśmie Science w listopadzie 2024 r. ukazała się publikacja pt.
„Acoustic cognitive map–based navigation in echolocating bats”,
której autorami są Aya Goldshtein, Xing Chen, Eran Amichai, Arjan Boonman, Lee Harten, Omer Yinon, Yotam Orchan, Ran Nathan, Sivan Toledo, Iain D. Couzin, Yossi Yovel.
Główna teza badania:
Nietoperze potrafią wykorzystywać echolokację nie tylko do unikania przeszkód, ale także do nawigacji na dużą skalę (kilka kilometrów), tworząc mentalne mapy środowiska oparte na dźwiękach (akustyczne mapy poznawcze).
Eksperyment i metodologia:
Badacze przeprowadzili kontrolowany eksperyment terenowy:
Przeniesiono dzikie nietoperze (Pipistrellus kuhlii) ok. 3 km od ich znanych miejsc spoczynku.
Celem było sprawdzenie, czy potrafią samodzielnie wrócić do domu, używając tylko echolokacji.
Grupy eksperymentalne:
Grupa kontrolna – nietoperze z pełnym dostępem do wszystkich zmysłów.
Grupa z zasłoniętymi oczami – brak wzroku, inne zmysły aktywne.
Grupa nietoperzy z ograniczonym dostępem do wzroku i orientacji magnetycznej
W tej grupie nietoperzom zasłonięto oczy, a także zakłócono ich zdolność korzystania z pola magnetycznego. Nadal mogły używać echolokacji i węchu.
Grupa z ograniczonym dostępem do wzroku, pola magnetycznego i węchu – jedynym aktywnym zmysłem była echolokacja.
Wyniki:
95% nietoperzy skutecznie wróciło do znanego miejsca, niezależnie od ograniczeń zmysłowych.
Nawet osobniki korzystające wyłącznie z echolokacji zlokalizowały się i wróciły do domu.
Nietoperze z dostępem do wzroku poruszały się szybciej i bardziej liniowo, co pokazuje, że wzrok wspomaga orientację, ale nie jest kluczowy.
Wnioski:
Nietoperze tworzą akustyczne mapy poznawcze, rozpoznając charakterystyczne echoiczne cechy środowiska (np. sady, zabudowania).
Po przemieszczeniu najpierw wykonują fazę lokalizacji, a następnie kierują się bezpośrednio do celu.
Trasy są często nieco dłuższe, ale bogatsze w informacje akustyczne – co zwiększa precyzję orientacji.
