Najnowsze badania opublikowane w czasopiśmie Ecosphere pokazują, że to, co przyciąga owady, niekoniecznie służy nietoperzom — a wszystko zależy od koloru światła.
Sztuczne światło i jego wpływ na przyrodę
Sztuczne światło w nocy (ALAN) to coraz większy problem dla przyrody. Zastępowanie starych lamp nowoczesnymi, energooszczędnymi LED-ami może przynieść korzyści ludziom, ale co z dzikimi zwierzętami, które prowadzą nocny tryb życia?
Aby to sprawdzić, naukowcy przeprowadzili eksperyment w czterech parkach leśnych w Melbourne (Australia). Zamontowali tam różne typy oświetlenia LED:
- zimnobiałe (CW) – zawiera dużo światła niebieskiego,
- filtrowane białe (FW) – ogranicza niebieskie światło,
- bursztynowe (A) – nie zawiera niebieskiego światła,
- oraz kontrolne – bez żadnego oświetlenia.
Monitorowano aktywność nietoperzy (przy pomocy detektorów ultradźwiękowych) oraz liczono owady przylatujące do pułapek świetlnych.
Wyniki: owady lecą do światła, ale nietoperze nie zawsze za nimi
W trakcie eksperymentu zarejestrowano ponad 12 tysięcy przelotów nietoperzy i złapano 375 owadów z różnych rzędów, m.in. muchówek (Diptera), chrząszczy (Coleoptera) i błonkoskrzydłych (Hymenoptera).
Owady:
- Najwięcej owadów przyciągały zimnobiałe (CW) i filtrowane białe (FW) światła.
- Bursztynowe światła przyciągały owady w mniejszym stopniu — o około jedną trzecią mniej niż CW i FW.
- Muchówki (zwłaszcza z rodzin Chironomidae i Tipulidae) oraz chrząszcze z rodzin Scarabaeidae i Staphylinidae reagowały szczególnie silnie na światło o niebieskiej barwie.
Nietoperze:
- Mimo większej liczby owadów, nietoperze nie zwiększały swojej aktywności przy światłach.
- Nietoperze światłoczułe były rzadziej wykrywane przy CW i FW, częściej przy bursztynowym świetle lub w ciemności.
- Tylko Chalinolobus morio wykazywał wyraźnie większą aktywność przy świetle bursztynowym.
- Nie zaobserwowano wzrostu liczby „buzzów” (charakterystycznych dźwięków towarzyszących atakom na owady), co oznacza, że nietoperze nie żerowały intensywniej przy oświetleniu.
Może to wynikać z faktu, że owady przyciągane przez światła nie były głównym pożywieniem nietoperzy – np. brakowało nocnych motyli.
Wnioski
Mimo że światło przyciąga owady, nietoperze nie zawsze z tego korzystają. Niektóre gatunki unikają światła, inne są na nie odporne, ale i tak nie polują chętniej. To pokazuje, że relacja między nietoperzami a sztucznym światłem jest bardziej złożona, niż mogłoby się wydawać.
Bursztynowe światła LED okazały się najmniej uciążliwe — przyciągały mniej owadów i były bardziej „akceptowalne” dla nietoperzy wrażliwych na światło.
Wnioski praktyczne
Jeśli chcemy oświetlać przestrzenie publiczne w sposób przyjazny dla środowiska, warto wybierać ciepłe, bursztynowe LED-y. To niewielka zmiana techniczna, która może mieć duże znaczenie dla ochrony nocnych owadów i nietoperzy.
Źródło:
Artykuł powstał na podstawie publikacji naukowej:
Divergent responses of insectivorous bats and flying insects to experimental LED illumination of different spectra
Autorzy: Kylie A. Robert, Alicia M. Dimovski, Peter Contos, Nyil Khwaja, Stephen R. Griffiths
Opublikowano w czasopiśmie Ecosphere w 2025 roku.
