Analiza wyzwań związanych z koegzystencją synantropijnych nietoperzy, czyli gatunków, które przystosowały się do życia w środowiskach tworzonych przez człowieka, dostarcza cennych informacji na temat dynamiki relacji między ludźmi a dziką przyrodą w miastach. Nietoperze, dawniej zasiedlające głównie naturalne siedliska, takie jak jaskinie, dziuple drzew i skały, obecnie coraz częściej osiedlają się w miejskich strukturach, m.in. w budynkach mieszkalnych, mostach, a nawet tunelach komunikacyjnych. Zjawisko to wynika z postępującej urbanizacji i deforestacji, co zmusza wiele gatunków do poszukiwania nowych miejsc schronienia.
W pracy zatytułowanej „Learning to live with synanthropic bats: Practices of tolerance and care in domestic space” autorzy Angelica Caiza-Villegas, Franklin Ginn i Bettina van Hoven przedstawia liczne przykłady adaptacji nietoperzy do warunków miejskich w różnych regionach świata. W Wielkiej Brytanii odnotowano przypadki nietoperzy zamieszkujących stare budynki sakralne, gdzie lokalne wspólnoty wdrażają praktyki ochronne, takie jak instalowanie budek lub zmiana oświetlenia, by minimalizować zakłócenia. Z kolei w Ameryce Południowej nietoperze owocożerne często zasiedlają parki miejskie i ogrody botaniczne, gdzie stanowią kluczowy element lokalnych ekosystemów, wspierając proces zapylania roślin.
Autorzy zwracają uwagę na istotne działania podejmowane przez społeczności miejskie w celu współistnienia z nietoperzami. Praktyki te obejmują tworzenie sztucznych schronień, takich jak budki dla nietoperzy montowane na elewacjach budynków, a także adaptację infrastruktury miejskiej poprzez dostosowanie dachów i poddaszy, by umożliwić zwierzętom bezpieczne schronienie. W Niemczech istnieje program wspierany przez władze lokalne, który zapewnia dofinansowanie dla mieszkańców montujących takie budki na swoich posesjach.
Brak wiedzy i liczne mity dotyczące nietoperzy są głównymi przyczynami negatywnego nastawienia ludzi do tych zwierząt. W publikacji szczególnie podkreślono znaczenie edukacji społecznej. Programy edukacyjne organizowane przez lokalne instytucje obejmują nie tylko wykłady i warsztaty dla dorosłych, ale również zajęcia w szkołach, podczas których dzieci uczą się o roli nietoperzy w przyrodzie. W Portugalii corocznie organizowane jest wydarzenie Noc Nietoperzy, podczas którego uczestnicy mają okazję obserwować te ssaki na wolności oraz dowiedzieć się więcej o ich biologii i zachowaniu.
Nietoperze w miastach niosą za sobą również liczne wyzwania. Wiele osób zgłasza obawy związane z potencjalnym przenoszeniem chorób, takich jak wścieklizna, choć w rzeczywistości ryzyko zakażenia jest znikome. Innym problemem są odchody, które mogą zanieczyszczać elewacje budynków, a także hałas powodowany przez nietoperze zamieszkujące poddasza. Jednakże korzyści z obecności tych ssaków są znaczące. Nietoperze odgrywają kluczową rolę w kontroli populacji owadów, w tym komarów, co ma bezpośrednie znaczenie dla zdrowia publicznego i komfortu życia w obszarach miejskich.
Pod koniec pracy autorzy dokonują refleksji na temat przyszłości współistnienia ludzi i nietoperzy w coraz bardziej zurbanizowanym świecie. Wskazuje na konieczność rozwijania strategii wspierających koegzystencję z dzikimi zwierzętami, w tym nietoperzami, poprzez wdrażanie odpowiednich polityk miejskich. Podkreśla znaczenie tworzenia przestrzeni zielonych, takich jak parki i ogrody, które mogą służyć jako siedliska dla tych ssaków. Przykłady z miast takich jak Amsterdam, gdzie nietoperze stały się naturalnym elementem miejskiego krajobrazu, pokazują, że harmonijne współistnienie jest możliwe, jeśli tylko społeczność wykaże się odpowiednią świadomością i troską o środowisko. https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/14649365.2023.2209054#abstract
Opracowała
